We weten het allemaal: het gaat niet goed met het leesbegrip van kinderen en jongeren in Nederland. Het gebruik van methodes voor begrijpend lezen heeft - zeker - niet geholpen. Maar wat werkt dan wél? Ik vertel  je over het LeesInzicht-model.

In mijn praktijk (Obalo, specialisten in leren in Raalte), help ik al sinds 2002 kinderen en jongeren bij het leren. En vooral met het verbeteren van het lezen met begrip. De problemen van die kinderen zijn uiteenlopend van lage scores op de Cito's tot moeite met het leren van vakken waar veel tekst bij komt kijken. Mij viel al snel op dat deze kinderen vaak de opdracht kregen om maar gewoon veel te lezen. Basisschoolkinderen kregen van school vaak oefenboekjes mee met teksten en vragen en middelbare scholieren moesten vooral eerder beginnen met leren. De leerkrachten gaven bij  mij aan dat het wel het moeilijkste vak was om te verbeteren. 

Het LeesInzicht-model 

Vanuit mijn eigen achtergrond als psychodiagnostisch specialist weet ik dat het verwerken van informatie heel lastig kan zijn en dat er verschillende breinvaardigheden meespelen. En als Remedial Teacher is mijn ervaring dat je daar vooral mee aan de slag moet, als je het leesbegrip wilt verbeteren.
In de coronaperiode had ik wat meer tijd en ruimte om die kennis op een rij te zetten. Ik ben stápels wetenschappelijke onderzoeken gaan lezen die over begrijpend lezen gaan en heb die informatie gecombineerd met mijn eigen kennis. Met als conclusie: er zijn drie essentiële kernvaardigheden om aan te werken als begrijpend lezen lastig is. Die kernvaardigheden maken dat een mens actief leest en kan begrijpen wat hij leest. Die vaardigheden zijn de basis: het LeesInzicht-model.

Deze drie vaardigheden hebben elkaar nodig en ze beïnvloeden elkaar. 

Visualiseren

Goede lezers zien tijdens het lezen een film in hun hoofd. Ze gebruiken details die de schrijver geeft om die film te maken. Zo'n film geeft de lezer het gevoel betrokken te zijn bij de tekst. De film past zich aan als er nieuwe informatie wordt gegeven. En hoe meer zintuiglijke informatie wordt gegeven, des te beter de film wordt. Visualiseren wat je leest maakt het lezen leuker en makkelijker. En het zorgt dat je beter onthoudt wat je leest.

Verbinden

Verbinden betreft het kunnen herkennen en leggen van verbanden. Dat is nodig om de samenhang te kunnen zien en te begrijpen waar het over gaat. En ook om informatie uit de tekst te kunnen afleiden. Kinderen die moeite hebben met begrijpend lezen lukt het niet goed om verbanden te herkennen en ze ook kunnen ze nieuwe verbanden niet zo goed afleiden. Wat het extra lastig maakt, is dat ook een juiste ordening van informatie in het brein nodig is voor het zien en leggen van verbanden. En ook dat is iets waar veel kinderen met minder leesbegrip moeite mee hebben.

Controleren

Controleren is het bij jezelf nagaan of je (nog) wel snapt wat je leest en de controle hebben: weten wat je kunt doen om een tekst goed te begrijpen. Kinderen die moeite hebben met begrijpend lezen hebben vaak dat laatste gevoel niet. Het lijkt een vaardigheid waarover zij "gewoon" niet beschikken. Ze hebben vaak en lang gemerkt dat ze dit niet goed kunnen en hebben de moed opgegeven. Ze lezen een tekst klakkeloos door, zonder zich af te vragen of ze het wel begrijpen en of het wel klopt wat er staat.

Om ouders en onderwijsprofessionals te helpen om hiermee aan de slag te gaan, heb ik een drietal inspiratieboeken geschreven. Hierin staat meer achtergrond over de verschillende onderdelen van het LeesInzicht-model en je vindt er een hele verzameling aan oefeningen en werkbladen. Ook wordt gewerkt aan een theorieboek over het geheel en zitten enkele e-cursussen in de pen. Alles om jou te helpen om het leesbegrip van je kind of leerling te kunnen verbeteren.
Heel veel succes daarmee!

PS: Weet je niet waar je met je kind of leerling als eerste aan zou moeten werken? Doe dan de LeesInzicht test en kom erachter. Je krijgt dan ook een gids met uitleg en een paar oefeningen en tips over de kernvaardigheid.