Waarom begrijpt het ene kind moeiteloos een tekst, terwijl het andere kind vastloopt? Vaak wordt gedacht dat dit vooral te maken heeft met woordenschat en leesvaardigheid, maar er is meer nodig. In LeesInzicht – van woorden naar wereld in het brein laat ik zien hoe kinderen leren om niet alleen de woorden te lezen, maar ook de betekenis erachter te zien. Dat vraagt om drie belangrijke vaardigheden: visualiseren, verbanden leggen en je eigen begrip controleren.
Een kind dat goed visualiseert, ziet tijdens het lezen een beeld van wat er gebeurt. Daardoor blijft de informatie beter hangen. Door verbanden te leggen, wordt een tekst geen verzameling losse feiten, maar een samenhangend geheel. En door je eigen begrip te controleren, merk je op wanneer je iets niet begrijpt en weet je hoe je dat kunt oplossen.
Dit is niet altijd vanzelfsprekend. Neem Britt, een leerling uit groep 6. Ze had moeite met teksten waarin veel informatie stond. Bij langere verhalen raakte ze snel de draad kwijt. In mijn begeleiding heb ik haar geleerd om tijdens het lezen beelden te maken van wat ze las. Toen ze een tekst las over een boswandeling, stelde ik vragen als: “Wat zie je voor je als je leest over de hoge bomen?” en “Hoe stel je je het pad door het bos voor?” Door regelmatig te oefenen met visualiseren, merkte Britt dat ze de tekst niet alleen beter begreep, maar ook langer kon onthouden.
Naast deze vaardigheden spelen ook cognitieve processen een belangrijke rol. Een goed werkgeheugen is bijvoorbeeld nodig om informatie vast te houden, zodat je nieuwe details kunt koppelen aan wat je al weet. Ook het vermogen om informatie te ordenen en logisch te verwerken is onmisbaar. Daarbij is metacognitie heel belangrijk: een kind moet kunnen herkennen wanneer het iets niet begrijpt en weten welke strategieën het kan gebruiken om dat op te lossen.
Lezen is (veel!) meer dan het begrijpen van losse teksten. Het helpt kinderen om hun beeld van de wereld op te bouwen. Door verbanden te leggen tussen wat ze lezen en wat ze al weten, groeit hun wereldbeeld. Hoe sterker die basis is, hoe makkelijker het wordt om nieuwe informatie te begrijpen.
Dit leerproces vraagt om tijd en aandacht. Kinderen leren niet vanzelf om verbanden te leggen of hun begrip te controleren. Daarom is slow learning zo belangrijk: door, met onze begeleiding, een onderwerp langer en vanuit verschillende perspectieven te bekijken, krijgen kinderen de kans om de informatie echt eigen te maken. Die investering in tijd levert blijvende resultaten op.
In LeesInzicht – van woorden naar wereld in het brein laat ik zien hoe je deze vaardigheden stap voor stap ontwikkelt. Niet door trucjes aan te leren, maar door kinderen te helpen om informatie te zien, te verbinden en te begrijpen. Zo wordt lezen niet alleen makkelijker, maar ook leuker.